rikku
Active Member
Sources: http://www.thegioi7x.net; http://www.nhom7x.com
Chào mọi người,
Mấy ngày gần đây tui thường nhận được e-mail giới thiệu tới một trang ký tên cho vụ kiện tập thế về chất độc Da Cam (Orange Agent) được đệ nạp tại toà án New York. Tui không biết đây có phải là nỗ lực mới nhất của VN đế tìm giải pháp cho vấn đề nạn nhân chất DA Cam này hay không, hay đó chỉ là một hành động đơn lẻ của tư nhân với sự trợ giúp của luật sư ngoại quốc. Nhưng trước khi đi vào đề tài này tui xin đưa ra vài sự thật và sự kiện giúp cho việc bàn luận dễ dàng hơn. Trước tiên là những việc tui biết được ở vị trí ngoài VN:
1. Chuyện buộc Mỹ bồi thường chiến tranh là không thể xảy ra, vì VN đã thoả thuận với Mỹ là không đòi bồi thường đế được bang giao hồi đầu thập niên 90. Con số lúc đầu VN đòi bồi thường hình như là khoảng 3 tỉ USD thì phải.
2. Chính phủ VN đã coi vấn đề nạn nhân Da Cam thuộc về diện nhân đạo, kêu gọi thế giới giúp đỡ, không riêng gì Mỹ.
3. Vẫn chưa xác định được rõ ràng con số nạn nhân cũng như nạn nhân nào bị Da Cam và nạn nhân nào bị bởi từ nguồn khác. Ớ VN theo tui biết trẻ cứ bị dị dạng bẩm sinh là cho rằng bị ảnh hưởng DC, ngoài ra họ không lý gì tới nguồn gốc gây bệnh khác.
4. Ảnh hưởng tai hại của thuốc DC vẫn còn trong vòng tranh cãi, chưa có một kết quả chính thức.
5. Một số cựu chiến binh Mỹ (không biết là bao nhiêu người) đã đâm đơn kiện và được các công ty hoá chất, chứ không phải chính phủ Mỹ, bồi thường. Số tiền bồi thường khoảng trên dưới 200 triệu USD thi phải. Chính vì kết quả này mà một số luật sư ngoại quốc đã cố vấn cho các nhạn nhân VN đi kiện. Tuy nhiên, theo tui hiểu (có thế sai) thì vụ này được dàn xếp ngoài toà chứ không phải là một phán quyết của toà án Mỹ ở New York đế có thế trở thành án lệ.
Trước đây VN vẫn coi nạn nhân DC như là vấn đề nhân đạo, bây giờ đem ra toà xử thì việc nó phải hoàn toàn dựa theo lý lẽ chứ không còn tình cảm nữa. Bây giờ giả dụ rằng VN sẽ thắng kiện thì số tiền bồi thường sẽ là bao nhiêu? 3 tỉ USD như lúc mới khởi đầu, hay chỉ là 300 triệu USD, và cho bao nhiêu người? Và sau vụ kiện VN còn có thể mang nạn nhân DC ra trước quốc tế đế xin lòng nhân đạo của mọi người nữa hay không? Khi các công ty hoá chất coi có mòi thua kiện thì họ sẽ viện cớ rằng cung cấp cho quân đội Mỹ và chính quyền Mỹ phải chịu trách nhiệm. Nếu cp Mỹ viện cớ hiệp ước ký giữa hai nước không có điều kiện đòi bồi thường thì chuyện bồi thường đó có phải là cp VN phải gánh chịu hay không?
Bây giờ đặt qua trường hợp thua thì sao? Ai là người sẽ phải trả luật sư phí? Có thể họ giúp không công chăng? VN vẫn còn có thế kêu gọi thế giới trợ giúp nhân đạo, nhưng tiếng kêu này còn hiệu quả hay không?
Tui nghĩ VN kiện không phải vì tiền mà là lý lẽ của trái tim. Thế nhưng khi mang ra toà thì nó chỉ dựa trên lý lẽ của đầu óc, mà tui thì không biết toà Mỹ có trái tim của VN hay không.
Bạn Frank phân tích rất hay. Tôi muốn trao đổi với bạn một số ý nghĩ của mình:
>1. Chuyện buộc Mỹ bồi thường chiến tranh là không thể xảy ra, vì VN đã thoả thuận với Mỹ là không đòi bồi thường đế được bang giao hồi đầu thập niên 90. Con số lúc đầu VN đòi bồi thường hình như là khoảng 3 tỉ USD thì phải.
- Chuyện này mới nghe lần đầu. Bạn nào biết rõ hơn có thể nói chi tiết hơn chút được không?
>2. Chính phủ VN đã coi vấn đề nạn nhân Da Cam thuộc về diện nhân đạo, kêu gọi thế giới giúp đỡ, không riêng gì Mỹ.
Cái này theo tôi là đúng rồi. Tuy nhiên hình như VN đã nhiều lần kêu gọi chính phủ Mỹ phải chịu trách nhiệm về vấn đề này. Trong khi chưa được đáp ứng thì cần phải kêu gọi trợ giúp nhân đạo. Tôi cho rằng việc coi nạn nhân DC là nhân đạo không ngăn cản chính phủ VN khiếu kiện về sau này (trừ khi giống trong ý 1, là VN đã thoả thuận ko đòi bồi thường gì nữa về vấn đề này).
> 3. Vẫn chưa xác định được rõ ràng con số nạn nhân cũng như nạn nhân nào bị Da Cam và nạn nhân nào bị bởi từ nguồn khác. Ớ VN theo tui biết trẻ cứ bị dị dạng bẩm sinh là cho rằng bị ảnh hưởng DC, ngoài ra họ không lý gì tới nguồn gốc gây bệnh khác.
Cái này không đúng đâu. Chỉ có những trẻ em sinh ra bởi bố mẹ là những người đã từng tham gia chiến đấu trong vùng bị phun chất độc, hoặc từng sống trong những vùng đó thì mới kết luận là ảnh hưởng chất độc màu da cam thôi. Nhất là trong trường hợp bố mẹ những trẻ em này bị những di chứng khác như là máu trằng chả hạn, thì người ta mới kết luận chắc chắn như vậy.
Tôi cũng không hiểu là các luật sư tham gia vụ này được chi trả như thế nào. Có bác nào biết không? Một cách chính thức thì chính phủ VN không chi trả cho vụ kiện này. Phải chăng đây là vụ làm ăn theo hình thức "lời ăn lỗ chịu"? Nghĩa là nếu thua kiện thì thôi, còn thắng thì mới trả tiền cho luật sư? Cá nhân tôi thì cho rằng nếu thắng kiện thì tiền bồi thường đương nhiên là quan trọng, nhưng điều quan trọng hơn là nó sẽ tạo ra một tiền lệ pháp lý cho những khiếu kiện sau.
Về chuyện đền bù cho những ai thì theo tôi biết trong luật Mỹ 1 nhóm nhỏ người sẽ có thể đại diện cho một nhóm đông người hơn để khiểu kiện 1 công ty chả hạn. Toà sẽ phán xét là Cty phải đền bù một khoảng tiền nào đó, chia đều cho các nạn nhân (sau khi trừ đi chi phí luật sư). Sau đó trong 1 khoảng thời gian (vài tháng gì đó) người ta sẽ thông báo cho mọi người biết để nếu cảm thấy mình có thể nhận bồi thường thì liên hệ với toà án. Sau khi khoá sổ thì đếm đầu người đăng ký để chia tiền. Tất nhiên vụ chất độc màu da cam này thì toà án chắc chắn sẽ phải đưa ra những định nghĩa về nạn nhân, và người nào muốn claim tiền cho mình sẽ phải chứng minh rằng mình thuộc diện nạn nhân như vậy.
Bác nào sống lâu ở Mỹ, là công dân Mỹ chắc biết rõ hơn, nếu có gì sai xin đính chính dùm.
Sau khi kiện, dù thắng dù thua theo tôi vẫn có thể kêu gọi viện trợ nhân đạo tiếp.