Opeth - Kiệt tác tham lam và tài hoa?
FloraAtDawn
Nói thật ra thì rất khó mà so sánh những Albums của Opeth với nhau, dẫu sao, Still Life cũng để lại dấu ấn quá lớn, và đó là đĩa nhạc duy nhất khiến người ta đờ đẫn trong buổi tối đầu tiên, rồi cứ bâng khuâng sau đó rất lâu. Ngay cả Orchild, Blackwater Park... cũng không thể thay đổi tính tự chủ con người sâu sắc dường ấy, dù chúng cũng là kiệt tác.
Kiệt tác?
Vâng, Opeth như chú ong cần cù, chỉ trong 7 năm, cống hiến đến mức tưởng như đã cạn kiệt sinh lực, rồi lại đầy ắp nhiệt huyết. Họ chưa bao giờ thất bại khi cố tạo ra những đĩa nhạc Metal bất hủ. Giật mình, một trang reviews nổi tiếng đánh giá họ chơi dòng Opeth Metal, ngạc nhiên, ngồi nghe thật kỹ từng đĩa, và cuối cùng gật gù. Vì chẳng có danh từ nào xứng đáng để gán cho loại âm nhạc ấy ( chỉ có Progessive là hơi đúng một chút). Ngoài việc tán thưởng: ồ, thật là kẻ tham lam tài hoa, liệu có thể nói gì khác?
Tham lam?
Người đầu bếp trộn lẫn nhiều nguyên liệu và gia vị tạo thành món ăn ngon lành, còn Opeth kết dính quá nhiều dòng nhạc để giết chết chúng ta bằng cái gọi là Progessive Rock/Metal. Ở đây không giống một toà nhà lớn, vì hồ vữa - tài năng - lại nổi bật lên cái tổng thể - gạch đá. Opeth lầm lũi tiến dần đến sự tăm tối, và nếu Still Life là ánh hoàng hôn dịu dàng, có những mảng mây màu hồng xác pháo treo trên nền trời tim tím buồn, thì Deliverance thật sự đen tối, không phải nửa đêm - để rơi vào lạc lõng phương hướng - mà bất cứ khi nào ray rứt đau xót nhất.
Nhiều người nói thẳng họ không thích Opeth chỉ vì bài nào cũng dài thê thảm. Ha ha, nực cười thật. Anh có thể bỏ ra cả đời mình mà chạy theo danh vọng, cớ sao lại tiếc đôi phút rẻ rúng mà lắng nghe cuộc đời. Sao lại là " dài " khi hồi tưởng và ngắm đường đời? Hãy cười nhạo, hãy tiếc cho những ai bỏ qua Opeth. Chợt nhớ một thằng bạn tại Hà Nội, khi hỏi cảm nghĩ về các Albums, nó đều khen là xuất sắc, Still Life? - đó là kiệt tác, thế còn Deliverance? - lặng im khá lâu và thốt lên - cái đĩa nhạc quái quỷ ấy đã thôi miên tớ rồi cậu à.
Phật pháp dạy ta, loài người luôn đi về giữa các đài, có thể nay anh ( nhân) đang say sưa tại thiên, mai ở atula. Deliverance nhắc nhở điều đó, lắng nghe Deliverance là bước vào chính tâm hồn mình, để nhức nhối - hoá ra ta chẳng xa địa ngục là mấy. Dịu ngọt cùng man rợ vốn là tính chất của Opeth, có khác gì bản chất con người? Nếu phân tích rõ ràng từng ca khúc trong Album u tối này, đồng nghĩa với việc làm mất đi tính liên kết - không rời - của Progessive Music. Tốt hơn hết là nên chìm đắm, cho đến khi nào mụ mẫm hẳn đi, thì cố gắng thoát ra. Từ Wreath đến By the pain I see in Others, không nhớ nổi có bao lần tim bị nhói lên, và bao lần thấy rực rỡ trước mắt thoáng qua ánh sao băng - xẹt một cái là mất hút - nhường cho bóng đêm tung hoành. Nghe Opeth khó mà biết lúc họ kết thúc, thậm chí thưởng thức liên tiếp vài Albums vẫn như một lần tra vấn thâm tâm mình - ồ, dĩ nhiên là rất dễ suy sụp! Có ai đủ dũng cảm nhận ra mình là quỷ dữ cơ chứ, hay cứ mơ mộng về thiên đàng?
Từ nước Mỹ, nơi bạo lực chết chóc là chuyện cơm bữa, Death Metal được công nhận và phát triển mạnh mẽ. Nhưng chính Thụy Điển mới là nơi làm phong phú cho dòng nhạc ồn ã dữ dội ấy. Rất dễ giải thích vì sao tại Mỹ, Death Metal ngày càng cục cằn, còn nơi hoang lạnh Bắc Âu nó biến thành bức tranh lung linh đa dạng, mà cao điểm chính là Black Metal. Có khi Opeth tiến rất gần đến Black, rồi quay ngoắt lại Classic đơn giản. Hai chất giọng, một từ vực sâu, và giọng trong nhưng ngân dài thống thiết ũ rũ, luôn đi kèm nhau mọi bài hát. Lối chơi guitar khi rõ ràng Iron Maiden, lúc thì chẳng phân biệt phong cách. Này nhé, nếu anh theo dõi riêng guitar, hãy cẩn thận, vì Deliverance có thể làm mất đi âm sắc vốn thấy của cây đàn điện, rồi anh muốn điên lên khi đàn thùng nỉ non. Phải thừa nhận tại Deliverance, thì tính chất Death Metal rất rõ như chưa từng hiện diện, nhắc đến điểm này, vì có rất nhiều lần chúng ta tranh cãi xem liệu Opeth - có - từng - chơi Death hay chăng. Nhưng Black thì rõ hơn, bởi thế, Deliverance tự nó nhuốm màu đen tang tóc, một cảm giác anh đang lạc đường, vươn tay ra không lâu thì sẽ đọng lại vũng đặc sệt như thuỷ ngân, và nhanh chóng chui tọt qua từng kẽ tay, rơi thánh thót như làn điệu Gothic xuống chân. Nếu có trí tưởng tượng viến vông, hãy nhắm mắt lại, quên đi màn đêm, thì quay vòng xung quanh là những nghệ sĩ nhạc Jazz với muôn vàn chuỗi nhạc kì lạ khó hiểu, một chàng trai thất tình ôm guitar gỗ tâm sự, lũ quỷ nhảy nhót gào rú man rợ, tiên nữ ca cao ngất. Khi nhắm mắt, đừng lo ngại mình chẳng thấy gì, trong đầu sẽ từ từ hiện rõ bữa tiệc quái lạ, giữa thiên - nhân và địa ngục. Từng lỗi lầm trong đời lần lượt điểm danh, lặng người và thấy mình nhẹ như mây, lâng lâng trong nhạc. Thôi miên là thế! Khúc cuối bản By the pain I see in Others - đoạn kết Deliverance - tượng trưng cho cầu nại hà chăng, khi mà thần kinh bị kéo căng cực độ, văng vẳng tiếng kinh cầu ai oán, không, đừng giết tôi, không, đau đớn quá...!
Khi nghe Deliverance, đã đoán trước là bị cuốn hút vào ma lực của Opeth, khi viết cảm nhận, đã biết rằng thật khó mà minh mẫn, vậy mà ngôn từ cứ chui ra vô thức.
Deliverance là "chiếc lá cuối cùng". Chắc bạn đã đọc và có thể khóc về cuối truyện như người viết bài reviews này. Với sức lực cạn kiệt, người hoạ sĩ già đã vẽ nên một chiếc lá - tác phẩm lòng người - cứu sống một cô gái không còn niềm tin sức sống. Vâng, Deliverance đặt dấu chấm hết cho Opeth - đen tối thần bí - và một Opeth khác sống dậy: Damnation.
Là con người, ai mà chẳng có những suy nghĩ, những cảm xúc và những tâm sự riêng; và có lẽ, chỉ khi bất chợt tìm thấy cho mình một cái riêng thì ta mới nhìn lại và hiểu rõ bản thân hơn. Đó là lúc con người ta bộc lộ ra cái mâu thuẫn lớn nhất trong một cuộc sống cộng đồng: mong muốn giữ những tâm sự lại cho riêng mình đối lập với nhu cầu được chia sẻ những điều thầm kín… Hãy tin rằng bạn thật may mắn nếu có những người sẵn sàng ngồi nghe bạn nói, hiểu những gì bạn nghĩ và xa hơn nữa là đồng cảm với bạn. Còn với tôi, không có mấy người thực sự lắng nghe những gì tôi muốn nói, còn hiểu được tôi thì không có ai cả…
Cũng bởi vậy, tôi đã thật sự ngạc nhiên khi cảm nhận được một cảm giác hoàn toàn lẻ loi và đơn độc tương tự trong âm nhạc của Opeth, mà cụ thể hơn là hai album đầu của ban nhạc: Orchid và Morningrise. Hãy tin rằng, nếu như bạn chưa bao giờ ở trong cùng một hoàn cảnh như vậy thì sẽ chẳng bao giờ bạn có thể hiểu được cảm giác khi đó của tôi, dù rằng bạn có thể vẫn hiểu đồng cảm là gì. Còn nếu bạn cũng đã từng tìm thấy chính mình trong thế giới của Orchid hay Morningrise thì hẳn bạn sẽ không ngạc nhiên khi thấy hôm nay tôi lại viết về những album đã ra đời cách đây những 10 năm rồi. Được nói ra những gì mình suy nghĩ, điều đó rất quan trọng với tôi; còn nếu bạn thấy nó cũng rất có ý nghĩa thì tại sao bạn không cùng làm như vậy ?