vichia
Active Member
Bao giờ cũng vậy, tình yêu là nguồn cảm hứng vô tận cho âm nhạc. Và cái sự yêu của các nhạc sĩ thiên tài cũng ảnh hưởng không ít tới các sáng tác vĩ đại của họ. Dưới đây là một sô bài viết sưu tầm.
1.TCHAIKOVXKI
Nhạc sĩ Tchaikovxki và người yêu thầm Nadejda Von Beck
Những nhạc đệm cho sân khấu Opéra và vũ điệu balê của Piotr Ilitch Tchaikovxki (1840-1893) đều được tình diễn ở khắp nhà hát lớn trên thế giới. Những bản tình ca, những đoản khúc dương cầm những trước tác về nhạc thính phòng, những bản đại hoà tấu của Tchaikovxki còn vang vọng từ những đại thính phòng trên khắp lục địa.
Những lợi ích về âm nhạc mà Tchaikovxki đã viết ra cho đến nay, vẫn không dừng lại. Có đến hàng trăm quyển sách đủ thứ tiếng soi rọi lại cuộc đời và tác phẩm cũng như nghiên cứu về phong cách tiết tấu cùng nhạc điệu của ông. Tài liệu đáng chú ý hơn hết là mười lăm bộ sách phân tích về tác phẩm và các thư từ của ông. Trong 15 bộ sách ấy, có 3 bộ nói riêng về mối quan hệ bằng thư từ của ông với một người đàn bà “chưa hề gặp gỡ” cũng như “không hề chờ đợi”, “rất thích hợp” trong đời sống của ông, nhưng rồi lại rời xa ông một cách bất chợt và lạ lùng đến nỗi làm cho ông phải bực tức. Đó là nàng Nadejda Filarétovna Von Beck, một goá phụ giàu đẹp và rất si mê âm nhạc. Nhưng cả hai không một lần tiếp xúc và nghe được tiếng nói trực tiếp với nhau mà chỉ qua thư từ: trong vòng 13 năm họ viết cho nhau tất cả là một ngàn hai trăm bức thư….
Nàng nhìn thấy chàng lần đầu tiên trong quang cảnh nhộn nhịp của một nhạc viện. Lúc đó, nàng là một người ngưỡng mộ nồng nhiệt tài năng âm nhạc của chàng. Nàng nhận ra ngay Tchaikovxki bằng xương bằng thịt trên sân khấu qua những hình vẽ của chàng, những hình vẽ làm cho nàng phải ngạc nhiên và đầy cảm hứng để rồi 6 năm sau, nàng Nadejda thú nhận rõ với chàng trong một bức thư về sự gặp gỡ ấy:”Em cảm thấy vững chắc hơn qua kết luận của em là anh rất chân thành trong âm nhạc, chính nó đã biểu lộ rõ tâm hồn anh”.
Người đẹp Nadejda Filarétovna von Beck bấy giờ đã 45 tuổi. Chồng nàng vừa chết, để lại cho nàng một gia tài đồ sộ bao gồm một lượng lớn đường sắt ở nước Nga. Sự kiện mất mát này làm cho người đàn bà kín đáo và như có vẻ kiêu hãnh ấy một độ nghiêng lệch về những u uất, những mơ mộng và những buồn phiền. Nàng bỏ mặc cuộc sống ngoài xã hội, rời xa bạn bè quen biết cũ, giao hết lại cho người con trai lớn những công việc kinh doanh để ẩn mình ở nhà lo chăm sóc đàn con còn nhỏ đến 11 đứa. Nhưng, dù vậy, ngay trong gia đình, von Beck vẫn không tìm thấy được sự yên tĩnh hằng mong muốn. Vì thế, nàng thường tìm thú tiêu khiển qua nghệ thuật mà nàng ưa thích từ nhỏ: âm nhạc. Và do một hệ quả tình cờ, nàng như say mê ngay qua một nghệ thuật mới mẻ và dễ cảm xúc cảu Tchaikovxki. Âm nhạc của chàng quả thật đã đáp ứng được tình trạng của tam hồn nàng ngay giây phút đầu tiên được tận mắt nghe thấy dù rằng trước đó nàng đọc được rất nhiều bài phê bình tiên đoán về tài năng của Tchaikovxki, về những điều cốt yếu được xây dựng trong tác phẩm của ông. Và nhất là, chàng cũng có âm nhạc, mà tất cả những gì dù ít ỏi có hiệu quả, nhà soạn nhạc vẫn thể hiện được qua những giao du, những công việc, những lời nói và những tư tưởng của ông.
Một diễm phúc tình cờ chợt đến với Tchaikovxki. nàng Nadejda von Beck là người bảo trợ đắc lực cho những nhạc sĩ trẻ ở Matxcova, luôn mời họ đến chơi nhạc ở nhà bà và trả công họ rất hậu hĩnh. Trong số những người thường xuyên đến nhà nàng, có một nhạc sĩ vĩ cầm, một môn đồ và là bạn của Tchaikovxki. Chính do người này mà nàng biết được một vài sự việc khó khăn về tài chính luôn xảy đến với Tchaikovxki. Và nàng chóng vách tạo ra phương tiện thích hợp để giúp đỡ chàng, nàng đề nghị Tchaikovxki làm giúp ít việc nhỏ như chuyển cung cho đàn dương cầm và chỉnh diện lại nó .v.v.
Đối với Tchaikovxki, những điều ấy không phải là công việc to tát gì, nhất là khi chàng cần đến món tiền thù lao. Dù vậy, chàng vẫn không bao giờ đủ tiêu. Chàng phung phí và phân bố nhanh chóng chẳng những món tiền thù lao khiêm tốn ấy, mà ngay cả khoản tiền khá lớn từ những món đồ của chàng và của Chilovxki, một nhà sưu tầm tư tưởng hay, từng ái mộ tài năng chàng. Bản thân Tchaikovxki lại ưu giúp đỡ thực tế những ai cần đến chàng. Trong nhạc viện, chàng hay cấp dưỡng thường xuyên cho một số học sinh nghèo của chàng, Và nếu như trong trường hợp không đủ tiền, chàng vẫn vui lòng đưa cho họ món đồ quý giá có trong tay như chiếc đồng hồ nhận được trong số quà sinh nhật của chàng chẳng hạn. Sự kiện này, về sau, người em trai của nhà soạn nhạc danh tiếng đó, là ông Modest Tchaikovxki, đã viết : “Số tiền anh ấy có, bao giờ cũng ít hơn kẻ khác rất nhiều”.
Tchaikovxki không chú ý mấy đến món tiền thù lao từ công việc yêu cầu của Von Beck , nhưng chàng lại chú ý nghe một cách tò mò những gì kể ra từ người bạn trẻ qua sự “kỳ dị” của “bà chủ” Von Beck. Ông Modest Tchaikovxki đã viết về sự kiện này như sau: “Cảm kích và muốn chiều theo sự tôn sùng mà người ta đã dành cho cái tên của anh trong gian nhà giàu có của người đàn bà mạnh thường quân đó. Tchaikovxki nhờ chuyển lời cảm ơn đến Von Beck. Và chính Von Beck cũng vậy, nàng vẫn luôn tỏ ra tôn sùng nhà soạn nhạc ưa thích của mình, cũng đã chuyển lại lời cảm ơn đầy thiện cảm của mình với Tchaikovxki. Do vậy, sự quan hệ cơ bản giữa anh ấy và Nadejda Von beck bắt đầu từ đó, nhưng hậu quả về sau thật là to lớn và khắc nghiệt”.Chính cái văn phong đặc biệt của họ đã thiết lạp nên mối quan hệ giữa họ. Đây là những dòng đầu tiên Von Beck viết cho nhà soạn nhạc: Có một ngoảng thời gian em rất muốn được làm quen với anh. Nhưng bây giờ, khi em càng bị mê hoặc bởi anh, thì em càng sợ phải quen biết anh. Bởi vì hình như em đang ở trong tình trạng không muốn tiếp chuyện với anh…Lúc này, em muốn được ở xa anh để nghĩ về anh, để nghe tiếng nhạc của anh và để tự mình xao xuyến về anh…
Nadejda Von beck lớn hơn Tchaikovxki đến những chín tuổi. Về phương diện hình thể, dù còn xuan sắc, vẫn kém phần quyến rũ, nên Von Beck rất sợ có một cuộ gặp gỡ với nhà soạn nhạc, biết đâu chàng sẽ ném cái nhìn thiếu thiện cảm và lạnh lùng với nàng? Có phải vì vậy mà những dòng sau đây gần như một tiếng kêu van, gợi lòng hào hiệp:…Xin anh hãy tha thứ cho tất cả những điều của em, chúng chẳng giúp được cho anh. Nhưng xin anh đừng hối tiếc là đã đem khả năng của mình giúp cho một người đàn bà đã chấm dứt cuộc sống, gần như chết như em đây có được cái cảm giác, dù trong giây phút, là cuộc đời vẫn còn biểu hiện tốt đẹp đến dường nào.
Những bức thư của Von beck có thể còn để lộ ra nhiều tình cảm sôi nổi hơn, khó mà đo lường trước được. Chính nàng cũng đã hiểu điều ấy: Tất cả đều sẽ đáng buồn cười nếu như chúng không phải là những thành thật, xuất phát từ đáy lòng sâu thẳm. Tinh yêu của em đối với ah khác nào, nó chống lại ý chí hồ như mất hết năng lực của em. Tình cảm phức tạp đó gây nên mối dây thương hại đến say mê đối với nhà soạn nhạc, để rồi dần trở nên tình bạn cũng là tình yêu hết sức tận tuỵ và nồng nhiệt, nhưng vẫn không nói được lời âu yếm trực tiếp nào vì nàng đã tự ngăn cản mình bằng tất cả sức lực của mình.
Tchaikovxki chấp nhận với cả lòng biết ơn về sự tôn sùng ấy đối với nghệ thuật. Chàng viết cho nàng bức thư thứ ba, tháng 3 năm 1877, có mấy dòng thật cởi mở này: Dù anh viết hay hay dở vẫn có một điều không thể chối cãi, là có sự thúc đẩy cần thiết thúc đẩy từ bên trong và không thể cưỡng lại…Anh viết một cách chân thành chính là để giúp anh một niềm vui kỳ lạ như thể được gặp trong em một người nào đó biểu đồng tình sự trung thực ấy.Nhưng mùa hè năm ấy, Tchaikovxki bỗng làm ngạc nhiên nhiều người quen biết và ngay cả bản thân ông: lập gia dình. Ông thành hôn với một cựu học sinh trường nhạc. Cô ta là một người đàn bà thiển cận và thích gay gổ, đã chọn lọc từng chữ để viết nên những bức thư cho Tchaikovxki như một sự đột kích: đe dạo sẽ tự tử nếu Tchaikovxki không bằng lòng cưới cô ta. Chỉ hai tuần lễ sau, cuộc hôn nhân bắt buộc này xảy ra lắm điều đau khổ về tinh thần không thể tưởng tượng nổi: Tchaikovxki chìm đắm trong thất vọng và tưởng như có thể chết đi được mà không lối nào để thoát. Ông thú nhận :Từng giây phút, tôi như bắt đầu bị rối loạn trí óc. Những công việc ở nhà cũng như ở nhạc viện đều không thể làm được. Khổ thay, tất cả công việc ấy, lại là phương tiện sinh nhai chính của ông.
1.TCHAIKOVXKI
Nhạc sĩ Tchaikovxki và người yêu thầm Nadejda Von Beck
Những nhạc đệm cho sân khấu Opéra và vũ điệu balê của Piotr Ilitch Tchaikovxki (1840-1893) đều được tình diễn ở khắp nhà hát lớn trên thế giới. Những bản tình ca, những đoản khúc dương cầm những trước tác về nhạc thính phòng, những bản đại hoà tấu của Tchaikovxki còn vang vọng từ những đại thính phòng trên khắp lục địa.
Những lợi ích về âm nhạc mà Tchaikovxki đã viết ra cho đến nay, vẫn không dừng lại. Có đến hàng trăm quyển sách đủ thứ tiếng soi rọi lại cuộc đời và tác phẩm cũng như nghiên cứu về phong cách tiết tấu cùng nhạc điệu của ông. Tài liệu đáng chú ý hơn hết là mười lăm bộ sách phân tích về tác phẩm và các thư từ của ông. Trong 15 bộ sách ấy, có 3 bộ nói riêng về mối quan hệ bằng thư từ của ông với một người đàn bà “chưa hề gặp gỡ” cũng như “không hề chờ đợi”, “rất thích hợp” trong đời sống của ông, nhưng rồi lại rời xa ông một cách bất chợt và lạ lùng đến nỗi làm cho ông phải bực tức. Đó là nàng Nadejda Filarétovna Von Beck, một goá phụ giàu đẹp và rất si mê âm nhạc. Nhưng cả hai không một lần tiếp xúc và nghe được tiếng nói trực tiếp với nhau mà chỉ qua thư từ: trong vòng 13 năm họ viết cho nhau tất cả là một ngàn hai trăm bức thư….
Nàng nhìn thấy chàng lần đầu tiên trong quang cảnh nhộn nhịp của một nhạc viện. Lúc đó, nàng là một người ngưỡng mộ nồng nhiệt tài năng âm nhạc của chàng. Nàng nhận ra ngay Tchaikovxki bằng xương bằng thịt trên sân khấu qua những hình vẽ của chàng, những hình vẽ làm cho nàng phải ngạc nhiên và đầy cảm hứng để rồi 6 năm sau, nàng Nadejda thú nhận rõ với chàng trong một bức thư về sự gặp gỡ ấy:”Em cảm thấy vững chắc hơn qua kết luận của em là anh rất chân thành trong âm nhạc, chính nó đã biểu lộ rõ tâm hồn anh”.
Người đẹp Nadejda Filarétovna von Beck bấy giờ đã 45 tuổi. Chồng nàng vừa chết, để lại cho nàng một gia tài đồ sộ bao gồm một lượng lớn đường sắt ở nước Nga. Sự kiện mất mát này làm cho người đàn bà kín đáo và như có vẻ kiêu hãnh ấy một độ nghiêng lệch về những u uất, những mơ mộng và những buồn phiền. Nàng bỏ mặc cuộc sống ngoài xã hội, rời xa bạn bè quen biết cũ, giao hết lại cho người con trai lớn những công việc kinh doanh để ẩn mình ở nhà lo chăm sóc đàn con còn nhỏ đến 11 đứa. Nhưng, dù vậy, ngay trong gia đình, von Beck vẫn không tìm thấy được sự yên tĩnh hằng mong muốn. Vì thế, nàng thường tìm thú tiêu khiển qua nghệ thuật mà nàng ưa thích từ nhỏ: âm nhạc. Và do một hệ quả tình cờ, nàng như say mê ngay qua một nghệ thuật mới mẻ và dễ cảm xúc cảu Tchaikovxki. Âm nhạc của chàng quả thật đã đáp ứng được tình trạng của tam hồn nàng ngay giây phút đầu tiên được tận mắt nghe thấy dù rằng trước đó nàng đọc được rất nhiều bài phê bình tiên đoán về tài năng của Tchaikovxki, về những điều cốt yếu được xây dựng trong tác phẩm của ông. Và nhất là, chàng cũng có âm nhạc, mà tất cả những gì dù ít ỏi có hiệu quả, nhà soạn nhạc vẫn thể hiện được qua những giao du, những công việc, những lời nói và những tư tưởng của ông.
Một diễm phúc tình cờ chợt đến với Tchaikovxki. nàng Nadejda von Beck là người bảo trợ đắc lực cho những nhạc sĩ trẻ ở Matxcova, luôn mời họ đến chơi nhạc ở nhà bà và trả công họ rất hậu hĩnh. Trong số những người thường xuyên đến nhà nàng, có một nhạc sĩ vĩ cầm, một môn đồ và là bạn của Tchaikovxki. Chính do người này mà nàng biết được một vài sự việc khó khăn về tài chính luôn xảy đến với Tchaikovxki. Và nàng chóng vách tạo ra phương tiện thích hợp để giúp đỡ chàng, nàng đề nghị Tchaikovxki làm giúp ít việc nhỏ như chuyển cung cho đàn dương cầm và chỉnh diện lại nó .v.v.
Đối với Tchaikovxki, những điều ấy không phải là công việc to tát gì, nhất là khi chàng cần đến món tiền thù lao. Dù vậy, chàng vẫn không bao giờ đủ tiêu. Chàng phung phí và phân bố nhanh chóng chẳng những món tiền thù lao khiêm tốn ấy, mà ngay cả khoản tiền khá lớn từ những món đồ của chàng và của Chilovxki, một nhà sưu tầm tư tưởng hay, từng ái mộ tài năng chàng. Bản thân Tchaikovxki lại ưu giúp đỡ thực tế những ai cần đến chàng. Trong nhạc viện, chàng hay cấp dưỡng thường xuyên cho một số học sinh nghèo của chàng, Và nếu như trong trường hợp không đủ tiền, chàng vẫn vui lòng đưa cho họ món đồ quý giá có trong tay như chiếc đồng hồ nhận được trong số quà sinh nhật của chàng chẳng hạn. Sự kiện này, về sau, người em trai của nhà soạn nhạc danh tiếng đó, là ông Modest Tchaikovxki, đã viết : “Số tiền anh ấy có, bao giờ cũng ít hơn kẻ khác rất nhiều”.
Tchaikovxki không chú ý mấy đến món tiền thù lao từ công việc yêu cầu của Von Beck , nhưng chàng lại chú ý nghe một cách tò mò những gì kể ra từ người bạn trẻ qua sự “kỳ dị” của “bà chủ” Von Beck. Ông Modest Tchaikovxki đã viết về sự kiện này như sau: “Cảm kích và muốn chiều theo sự tôn sùng mà người ta đã dành cho cái tên của anh trong gian nhà giàu có của người đàn bà mạnh thường quân đó. Tchaikovxki nhờ chuyển lời cảm ơn đến Von Beck. Và chính Von Beck cũng vậy, nàng vẫn luôn tỏ ra tôn sùng nhà soạn nhạc ưa thích của mình, cũng đã chuyển lại lời cảm ơn đầy thiện cảm của mình với Tchaikovxki. Do vậy, sự quan hệ cơ bản giữa anh ấy và Nadejda Von beck bắt đầu từ đó, nhưng hậu quả về sau thật là to lớn và khắc nghiệt”.Chính cái văn phong đặc biệt của họ đã thiết lạp nên mối quan hệ giữa họ. Đây là những dòng đầu tiên Von Beck viết cho nhà soạn nhạc: Có một ngoảng thời gian em rất muốn được làm quen với anh. Nhưng bây giờ, khi em càng bị mê hoặc bởi anh, thì em càng sợ phải quen biết anh. Bởi vì hình như em đang ở trong tình trạng không muốn tiếp chuyện với anh…Lúc này, em muốn được ở xa anh để nghĩ về anh, để nghe tiếng nhạc của anh và để tự mình xao xuyến về anh…
Nadejda Von beck lớn hơn Tchaikovxki đến những chín tuổi. Về phương diện hình thể, dù còn xuan sắc, vẫn kém phần quyến rũ, nên Von Beck rất sợ có một cuộ gặp gỡ với nhà soạn nhạc, biết đâu chàng sẽ ném cái nhìn thiếu thiện cảm và lạnh lùng với nàng? Có phải vì vậy mà những dòng sau đây gần như một tiếng kêu van, gợi lòng hào hiệp:…Xin anh hãy tha thứ cho tất cả những điều của em, chúng chẳng giúp được cho anh. Nhưng xin anh đừng hối tiếc là đã đem khả năng của mình giúp cho một người đàn bà đã chấm dứt cuộc sống, gần như chết như em đây có được cái cảm giác, dù trong giây phút, là cuộc đời vẫn còn biểu hiện tốt đẹp đến dường nào.
Những bức thư của Von beck có thể còn để lộ ra nhiều tình cảm sôi nổi hơn, khó mà đo lường trước được. Chính nàng cũng đã hiểu điều ấy: Tất cả đều sẽ đáng buồn cười nếu như chúng không phải là những thành thật, xuất phát từ đáy lòng sâu thẳm. Tinh yêu của em đối với ah khác nào, nó chống lại ý chí hồ như mất hết năng lực của em. Tình cảm phức tạp đó gây nên mối dây thương hại đến say mê đối với nhà soạn nhạc, để rồi dần trở nên tình bạn cũng là tình yêu hết sức tận tuỵ và nồng nhiệt, nhưng vẫn không nói được lời âu yếm trực tiếp nào vì nàng đã tự ngăn cản mình bằng tất cả sức lực của mình.
Tchaikovxki chấp nhận với cả lòng biết ơn về sự tôn sùng ấy đối với nghệ thuật. Chàng viết cho nàng bức thư thứ ba, tháng 3 năm 1877, có mấy dòng thật cởi mở này: Dù anh viết hay hay dở vẫn có một điều không thể chối cãi, là có sự thúc đẩy cần thiết thúc đẩy từ bên trong và không thể cưỡng lại…Anh viết một cách chân thành chính là để giúp anh một niềm vui kỳ lạ như thể được gặp trong em một người nào đó biểu đồng tình sự trung thực ấy.Nhưng mùa hè năm ấy, Tchaikovxki bỗng làm ngạc nhiên nhiều người quen biết và ngay cả bản thân ông: lập gia dình. Ông thành hôn với một cựu học sinh trường nhạc. Cô ta là một người đàn bà thiển cận và thích gay gổ, đã chọn lọc từng chữ để viết nên những bức thư cho Tchaikovxki như một sự đột kích: đe dạo sẽ tự tử nếu Tchaikovxki không bằng lòng cưới cô ta. Chỉ hai tuần lễ sau, cuộc hôn nhân bắt buộc này xảy ra lắm điều đau khổ về tinh thần không thể tưởng tượng nổi: Tchaikovxki chìm đắm trong thất vọng và tưởng như có thể chết đi được mà không lối nào để thoát. Ông thú nhận :Từng giây phút, tôi như bắt đầu bị rối loạn trí óc. Những công việc ở nhà cũng như ở nhạc viện đều không thể làm được. Khổ thay, tất cả công việc ấy, lại là phương tiện sinh nhai chính của ông.